ජීවිතය දැනෙන සහ විඳින ආකාර

මේ තියෙන්නෙ
අද 2012 12 17
උදේ  පුතාටත් දෝණිටත් කියා දුන්
පාඩමකින් සකස් කරපු සටහනක්.

ජීවිතය කියන්නෙ වෙනස්වීම් සහ
ඒ වෙනස් වීම් වලට
අපි දක්වන ප්‍රතිචාර වලටයි.

වෙනස් වීම් වර්ග දෙකකි.
1, අපි තුළ සිදුවෙන වෙනස් වීම්. [අජ්ඣත්ත ]
2, අපෙන් පිටත සිදුවෙන වෙනස් වීම්.[ බහිද්ධා ]

ජීවිතය දැනෙන ආකාර දෙකකි.

ජීවිතය දැනෙන ආකාර දෙක නම්
1, ජීවිතය දැනීම [රාග - ද්වේශ - සති+උපේක්ෂා ]
2, ජීවිතය නොදැනීම [ මෝහ ]

ජීවිතය විඳින ආකාර හතරකි.

ජීවිතය විඳින ආකාර හතර නම්
1, කැමැත්තෙන් විඳිනවා [ රාග ]
2, අකමැත්තෙන් විඳිනවා. [ ද්වේශ ]
3, නොදැනෙන නිසා
කැමැත්තෙන් හෝ අකමැත්තෙන් විඳින්නෙ නෑ. [ මෝහ ]
4, දැනෙනවා,
කැමැත්තෙන් හෝ අකමැත්තෙන් විඳින්නෙ නෑ. [ විදසුන ]

අප අවට හෝ
අප තුළ සිදුවෙන වෙනස්වීම්
සියල්ලම අපට දැනෙන්නෙ නැහැ.

අපි තුළත් අපෙන් බාහිරත් සිදුවෙන
සමහර  වෙනස්වීම් අපට දැනෙනවා.

 බොහෝ වෙනස්වීම් පිළිබඳව
සිහියෙන් තොරවීම නිසා
ඒ වෙනස්වීම් අපට දැනෙන්නෙ නැහැ.

අප අවට හෝ
අප තුළ සිදුවෙන වෙනස්වීම්
නොදැනෙන කෙනෙක්
කයින් ප්‍රතිචාරයක් දැක්වුවත්
ඔහු ඒ බව දන්නෙ නැහැ.

දැනෙන සිදු වීම් වලට
අපි ආකාර තුනකින් ක්රියා කරනවා.
එකම ක්‍රියාවක් කරන හතර දෙනෙක්
හතර ආකාරයකට ක්‍රියා කරන්න පුළුවන්.

අපි උදාහරණයක් අරගෙන බලමු.

එක පවුලක අම්මා තාත්තා පුතා
සහ දුව අයිස්ක්‍රීම් කමින් සිටිනවා.
අයිස්ක්‍රීම් දිවේ ගෑවෙන කොට
දිවෙහි වෙනස් වීම් පෙළක් සිදු වෙනවා.

ඔවුන්ගේ දිවේ වෙනස්වීම් හතර ආකාරයි.
1, අයිස්ක්‍රීම් වල සීතල නිසා දිව වෙනස් වෙනවා.
2, අයිස්ක්‍රීම් වල පැණි රස නිසා දිව වෙනස් වෙනවා.
3, අයිස්ක්‍රීම් වල කිරි රස නිසා දිව වෙනස් වෙනවා.
4, අයිස්ක්‍රීම් වල මෘදු හෝ රළු බව නිසා දිව වෙනස් වෙනවා.

අයිස්ක්‍රීම් කමින් ඉන්න
මේ පවුලෙ හතර දෙනාගෙම දිවේ
මේ වෙනස් වීම් හතරම සිදු වෙනවා.
ඔවුන්ගේ දිවේ වෙනස්වීම් වලට
ඔවුන් දක්වන ප්‍රතිචාර හතර ආකාරයි.

1, පුතාට දිවේ සිදු වෙන වෙනස් වීම් දැනෙනවා.
සීතල, පැණි රස, කිරි රස,  මෘදු හෝ රළු බව දැනෙනවා.
පුතා ඒ වෙනස් වීම් වලට කැමතියි. [ රාග ]

2, දුවට දිවේ සිදු වෙන වෙනස් වීම් දැනෙනවා.
සීතල, පැණි රස, කිරි රස,  මෘදු හෝ රළු බව දැනෙනවා.
දුව ඒ වෙනස් වීම් වලට අකැමතියි. [ ද්වේශ ]

3, අම්මාට දිවේ සිදු වෙන වෙනස් වීම් දැනෙන්නෙ නැහැ.
කය අයිස්ක්‍රීම් එක කමින් සිටියාට
ඇගේ සිතින් ඇය ඉන්නෙ
වෙනත් දෙයක් ගැන සිතමින්.
අත්දැකීම නොදැනෙන නිසා
අම්මා ඒ වෙනස් වීම් වලට
කැමතිත් නැහැ. අකමැතිත් නැහැ. [ මෝහ ]

4, තාත්තාට දිවේ සිදු වෙන වෙනස් වීම් දැනෙනවා.
සීතල, පැණි රස, කිරි රස,  මෘදු හෝ රළු බව දැනෙනවා.
ඔහු ඒ වෙනස් වීම් වලට ඇතිවෙන
කැමැත්ත හෝ අකමැත්තත් පෙනෙනවා.
විඳින්නෙ අත්දැකීමක් වශයෙන් පමණයි. [ විදසුන ]

පුතාගෙ සහ දුවගෙ
කය වෙනස් වෙනකොට හිතෙත් වෙනසක් වෙනවා.
කයට දැනෙන දේට කැමැත්ත හෝ අකමැත්ත
ඇති වෙන්නෙ  සිතෙයි. [ රාග ] - [ ද්වේශ ]
කයෙහි හා සිතෙහි දැනෙන දේට
කැමැත්ත හෝ අකමැත්තක්
ඇති වෙනවා [ රාග ] - [ ද්වේශ ]

තුන්වැන්නාගෙ
කය ඒ අත්දැකීම නිසා වෙනස් වුණාට
එයින් හිතේ වෙනසක් වෙන්නෙ නෑ.
තුන්වැන්නාගෙ සිත වෙනත් තැනක නිසා
කයට දැනෙන්නෙ නැහැ.
[ උද්ධච්ච කුක්කුච්ච,
විචිකිච්ඡා, ථිනමිද්ධ ]
කයට නොදැනෙන නිසා
දිවේ සිදුවෙන වෙනස් වීම් වලට
කැමැත්තක් හෝ අකමැත්තක්
ඇති වෙන්නෙ  නැහැ. [ මෝහ ]

හතරවැන්නාගෙ
කය වෙනස් වෙනකොට හිතෙත් වෙනසක් වෙනවා.
කයට දැනෙන දේට කැමැත්ත හෝ අකමැත්ත ඇති වුණාට
විඳින්නෙ අත්දැකීමක් වශයෙන් පමණයි.. [ විදසුන ]

ඔවුන් අයිස්ක්‍රීම් විඳින ආකාර හතර නම්
1, කයෙහි හා සිතෙහි වෙනස් වීම් කැමැත්තෙන් විඳිනවා. [ රාග ]
2, කයෙහි හා සිතෙහි වෙනස් වීම් අකමැත්තෙන් විඳිනවා. [ ද්වේශ ]
3, කයෙහි වෙනස් වීම් නොදැනෙන නිසා
සිතින් විඳින්නෙ නෑ. [ මෝහ ]
4, කයෙහි හා සිතෙහි වෙනස් වීම් දැනෙනවා,
විඳින්නෙ අත්දැකීමක් වශයෙන් පමණයි.. [ විදසුන ]

මේ ආකාර හතරට පිටින්
අපට ජීවිතයේ දැනෙන වෙනස්වීම්
අපි විඳින වෙනත් ආකාරයක් නැහැ.

කැමැත්තෙන් විඳින තැනැත්තාට
ඒ කැමැත්ත නිසා [ රාග ]
නැවත නැවත විඳින්නට
ආසාවක් සිතේ ඇතිවෙනවා. [ කාමඡන්ද ]
අයිස්ක්‍රීම් එක වෙන කෙනෙක් ගත්තොත්
පුතාගේ සතුට දුකට හැරෙනවා.

අකමැත්තෙන් විඳින තැනැත්තාට
ඒ අකමැත්ත නිසා [ ද්වේශ ]
නැවත නැවත නොවිඳින්නට
ආසාවක් ඇතිවෙනවා. [ ව්‍යාපාද ]
අයිස්ක්‍රීම් එක වෙන කෙනෙක් ගත්තොත්
ඔහුගේ දුක සතුටට හැරෙනවා.

වෙනත් කල්පනාවකින් ඉන්න අම්මාට
සිතේ වෙනත් වෙනස් වීම්
[ උද්ධච්ච කුක්කුච්ච,
විචිකිච්ඡා, ථිනමිද්ධ ]
සිදුවෙමින් පවතින නිසා
කයෙහි වෙනස් වීම් දැනෙන්නෙ නැහැ.
ඉවත් කළොත් සිහිය ඇවිත්
අයිස්ක්‍රීම් එක අවශ්‍යද කියල
හිතල බලාවි.

තාත්තාට කයෙහි සිදුවෙන වෙනස් වීම්
සහ ඊට අනුපාතිකව
සිතෙහි ඇතිවෙන වෙනස් වීම් වුණත්
පෙනෙනවා. [ විදසුන ]
ඒ වෙනස් වීම් වලට
ප්‍රතික්‍රියා නොදක්වන නිසා
අයිස්ක්‍රීම් එක ඔහුගෙන් ඉවත් කළත්
ඔහු තුල වෙනස් වීම් නොදැනී යාම හැර
සිතේ වෙනසක් සිදුවෙන්නෙ නැහැ.